NIEBIESKA KARTA

Co to jest procedura NK?

Jest to procedura postępowania/interwencji obejmująca działaniami wiele służb, mająca na celu zatrzymanie przemocy w rodzinie oraz pomoc w wychodzeniu z tej sytuacji. Działania są indywidualnie dostosowane do potrzeb danej rodziny.

Kto może zgłosić prośbę o uruchomienie procedury „Niebieskiej Karty”?

O uruchomienie procedury może prosić każda osoba doznająca przemocy w rodzinie oraz osoby mające wiedzę, że w danej rodzinie dochodzi do przemocy. Trzeba jednak pamiętać, że o wszczęciu procedury NK ostatecznie decyduje przedstawiciel służby/instytucji, do którego dokonujemy zgłoszenia, a który może mieć inny ogląd sytuacji. W przypadkach zaistnienia takiej rozbieżności proponujemy zgłoszenie sprawy do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego.

Jakie służby są uprawnione do uruchomienia procedury „Niebieskiej Karty”?

Uprawnienia do uruchomienia procedury NK mają przedstawiciele takich służb, jak:

• jednostki organizacyjne pomocy społecznej (np. pracownik socjalny)
• policja
• gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych
• oświata (np. nauczyciel, pedagog lub psycholog szkolny, dyrektor szkoły)
• ochrona zdrowia (np. lekarz, pielęgniarka, ratownik medyczny)

W jakich sytuacjach i w jaki sposób uruchamiana jest procedura NK?

Uruchomienie procedury NK następuje w przypadku, gdy przedstawiciel jednej z w/w służb poweźmie podejrzenie, że osoba, z którą rozmawia/ma kontakt, doznaje przemocy. Odbywa się to przez wypełnienie formularza „Niebieskiej Karty – A”. Jest to dokument z danymi osób uwikłanych w przemoc w rodzinie opisujący sytuację przemocy.

Osobie doznającej przemocy przekazuje się formularz „Niebieskiej Karty – B”, który zawiera informacje o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc a także o prawnych konsekwencjach stosowania przemocy.

Uruchomienie procedury może nastąpić w następujących formach i okolicznościach:

• podczas interwencji policji w rodzinie, w której doszło do przemocy lub występuje podejrzenie jej występowania;
• podczas badania lekarskiego osoby dotkniętej przemocą w rodzinie;
• na prośbę osoby doznającej przemocy w rodzinie, kiedy sama zgłosi się do odpowiedniej instytucji w związku ze swoją sytuacją;
• w trakcie kontaktu przedstawiciela służby upoważnionej do wszczęcia procedury z osobą, która doznała przemocy. Nawet jeśli nie ma dowodów świadczących wprost o występowaniu przemocy bądź dany pracownik podczas wykonywania swoich obowiązków jedynie nabrał podejrzeń, że w danej rodzinie może dochodzić do przemocy – ma obowiązek wszczęcia procedury poprzez wypełnienie formularza „Niebieskiej Karty – A”. Warto także pamiętać, że przedstawiciel służby jest zobowiązany do uruchomienia procedury „Niebieskiej Karty” nawet wówczas, gdy osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że doznaje przemocy w rodzinie nie wyraża na to zgody.
• jeśli świadek przemocy w rodzinie zgłasza w jednej ze służb lub instytucji sytuację związaną z przemocą. Na mocy Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przedstawiciele tych podmiotów są zobowiązani poinformować  o tym fakcie policję bądź prokuraturę. Wówczas z osobą doznającą przemocy kontaktuje się dzielnicowy lub przedstawiciel pomocy społecznej, który podczas rozmowy może uruchomić procedurę „Niebieskiej Karty”.

PROCEDURA NIEBIESKIEJ KARTY

Po sporządzeniu formularza „Niebieska Karta – A” należy przekazać go do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od dnia wszczęcia procedury. Przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego po otrzymaniu formularza „Niebieska Karta – A” niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 3 dni od dnia jego otrzymania przekazuje formularz członkom zespołu interdyscyplinarnego.

Osobie, co do której istnieje podejrzenie, że dotyczy jej przemoc, przekazuje się formularz „Niebieska Karta — B”. Z kolei formularz „Niebieska Karta – C” wypełniają członkowie zespołu bądź grupy roboczej. Robią to na posiedzeniu, w obecności zaproszonej osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, która nie ma obowiązku stawienia się na spotkanie. Nie grozi jej za to żadna sankcja, nie wstrzymuje to prac zespołu.

W dalszej kolejności członkowie zespołu bądź grupy roboczej wypełniają formularz „Niebieska Karta – D” w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Osoba ta zostaje wezwana na posiedzenie zespołu bądź grupy roboczej. Jeżeli domniemany sprawca przemocy nie stawi się na wezwanie zespołu, bądź grupy roboczej, to taka sytuacja nie wstrzymuje dalszych działań specjalistów, choć niewątpliwie przeprowadzenie rozmowy z domniemanym sprawcą jest ważne dla ustalenia planu pomocy rodzinie.

W następnej kolejności obowiązkiem zespołu jest wnikliwe przeanalizowanie sprawy, przygotowanie planu pomocy rodzinie i realizowanie go w dalszej części procedury.

Zakończenie procedury jest możliwe w dwóch przypadkach:

• ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo
• rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.

Należy pamiętać, że wszczęcie procedury Niebieskiej Karty nie jest równoznaczne z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa. Niebieska Karta dokumentuje sytuację, stanowi ważny dowód w sprawie karnej. Jednak aby sprawca został ukarany, potrzebne jest co do zasady złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy Policja lub prokurator zajmą się sprawą z własnej inicjatywy. Ponadto po wypełnieniu Niebieskiej Karty w  danym przypadku będzie prowadzony monitoring przez Policję i  pracownika socjalnego.